CE Belgesi Nedir?
CE belgesi, CE İşareti almaya yönelik şartları karşılayan ürünlere verilen belgedir. CE İşareti almaya yönelik şartlar ise genel olarak; Avrupa Birliği (AB) sınırları içerisinde bir ürünün serbest dolaşabilmesine ve sağlık ile çevrenin korunması gerekliliklerine uygunluğunu gösteren işarettir. Anlamı; “Avrupa Uyumu” olan Fransızca, “Conformité Européenne” kelimelerinin baş harfleri ile bu işaret oluşturulmuştur. Bu işaretin ürünlere koyulmasına yönelik direktif; 1985 yılında AB tarafından benimsenen Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri'ne dayanmaktadır.
CE işareti, üreticinin garanti beyanı ve bir anlamda da ürünün AB'de rahat dolaşabilmesi için pasaportu olarak ifade edilebilir. Bu işaret bir kalite belgesi değildir. CE işareti üzerinde bulunduğu ürünün; insan sağlığı ve güvenliği ile çevreye zarar vermeyeceğini güvence altına almaktadır. Bu işaret; Avrupa Ekonomik Alanı genelinde tek bir işaret kullanılarak ürünlere yönelik bilgi edinilebilmesini sağlar. CE işareti; tüketicilerin, topluluk tarafından emniyetli olarak sınıflandırılan ürünleri tespit etmesini kolaylaştırmaktadır. Bu işareti taşıyan ürünler, tüketicilere yüksek kaliteli ürünler sunulmasını sağlamak için; ambalaj, etiket ve emniyetle ilgili standartlara uyulduğunu göstermektedir.
CE işaretleme sisteminde, uygunluk değerlendirme yöntemlerinin, ürünlerin özelliklerinin ve taşıdıkları risk oranlarını dikkate alan modüler anlayış uygulanmaktadır. Ürünün tasarım ve üretim aşamasında ilgili direktiflere uyduğunu belirlemeye yönelik modüllerin en az birinin uygulanması zorunluluğunu bulundurmaktadır. A'dan H'ye kadar çeşitli risk gruplarını kapsayan modüller ürünü tehlike derecesine göre sınıflandırmaktadır. Düşük riskli ürünlerde uygunluk değerlendirmesi için gerekli test ve belgelendirme üretici tarafından yapılmaktadır. Yüksek riskli ürünlerde ise test ve belgelendirmenin, AB tarafından onaylanmış kuruluşlar tarafından yapılması gerekmektedir.
Ürün kullanımında oluşabilecek bir kaza durumunda, AB ülkelerinden biri tarafından ürünün CE işareti için gerekli şartlara uymadığı belirtilirse; üreticinin CE işaretini kullanabilmek için gerekli tedbirleri aldığını ve meydana gelen bu kazanın yanlış kullanım sebebiyle olduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Bu nedenle üretici, ürüne dair sorumluluğun kendisinde bulunduğunu unutmamalı ve ürünle ilgili tüm bilgilerin bulunduğu Teknik Dosya'yı noksansız ve hatasız hazırlamalı ve üretildiği tarihten itibaren on yıl süreyle saklamalıdır.
Üreticiler ürünlerini pazara sunarken; ürünlerinin ve üretim süreçlerinin, yönetmeliklerin tüm hükümlerine uygunluğunu sağlamak ve gerekli tüm tedbirleri almak zorundadırlar. Bu tedbirlerin başta gelenleri;
- İlgili yönetmelikte yer alan işlemlere göre uygunluk değerlendirme yapmak ve yaptırmak,
- Teknik dokümantasyonun hazırlanması,
- “AB Uygunluk Beyanı” düzenlemesi,
- Üye ülkedeki tüketicilerin ve son kullanıcıların kolayca anlayabileceği şekilde kullanım talimatlarının ve güvenlik bilgilerinin sunulması,
- Aşağıda belirtilen “İzlenebilirlik Gereklilikleri”nin karşılanması,
- CE işaretinin ürün üzerine konulmasıdır.
İzlenebilirlik Gereklilikleri ise; ilgili yönetmelikte farklı bir şekilde tarif edilmedikçe, Teknik Dosyanın ve AB Uygunluk Beyanı'nın 10 yıl saklanması, ürün üzerinde tip, parti ve seri numarasını içeren bir tanımlamanın sağlanması ve ürünün üzerinde veya ürünle beraber verilen dokümanlar üzerinde üreticinin adı, tescilli unvanı veya tescilli markasının görünebilmesi gerekmektedir.
CE Belgesi ve CE İşareti Elde Etme
CE işareti yetkili bir kuruluş tarafından verilmez, üretici ürününe kendisi iliştirir. Ancak üretici bu işareti iliştirebilmek için ürününün riskli olması veya olmamasına göre 2 şekilde davranabilir. (Yani ürünü riskli ise ilgili yerden onay almalıdır.) Örnek olarak;
- Eğer ürünü riskli ürün değilse, üretici ürününün temel gerekliliklere uygunluğunu kendisi beyan edebilir. Burada gerekli olan; üreticinin bu büyük sorumluluğu, güven ilkesini sarsmayacak şekilde taşımasıdır. AB mahkemelerinde uygunluğu beyan edilip, temel gerekleri sağlamadığı belirlenen ve piyasadan toplatılan ürünlerle ilgili, üreticiye uygulanacak cezai yaptırımlara ilişkin pek çok davanın sürdüğü bilinmektedir.
- Eğer üreticinin ürünü riskli ise; ürünün temel gerekliliklere uygunluğunun incelenmesi, onaylama yöntemiyle yapılır. Ürünün, risk derecesine bağlı olarak ilgili bakanlık tarafından yetkilendirilmiş ve AB tarafından da resmi olarak tanınan bir onaylanmış kuruluş (notified body) gerekli testleri yapmalı ve incelemeler sonucunda eğer şartlar sağlanıyorsa onay vermelidir.
Bir üretici CE işareti için gerekli onayı kendi ülkesindeki veya başka bir AB üyesi ülkedeki resmi tanınırlığı olan herhangi bir onaylanmış kuruluştan alabilir. AB ülkelerinde CE işareti bulunmayan riskli bir ürünü, bir üye ülke üreticisi kendi ülkesinde kullanma hakkına sahip değildir. Bunun güvencesi, o ülkenin ilgili bakanlığının kontrolündedir. Onaylanmış kuruluşların yasal olarak yetkilendirilmiş olması yani akredite edilmesi gerekir. Bu kuruluşlar belirli uygunluk incelemelerinde uzmanlaşmış ve sadece o konularda inceleme yapabilme yetkisine sahip olan kuruluşlardır. Bu kuruluşlar taşeron kullanabilirler. Uygunluk değerlendirme işlemlerini “Modüler Yaklaşım Sistemi”ne göre yaparlar. Tarafsız olmak mecburiyetindedirler.
CE İşareti Uygulamasında İllegal Uygulamalar.
Asıl amacı AB içinde ürünlerin serbest dolaşımı için alınması gereken bir vize gibi olan CE işareti, yasa dışı şekilde de kullanılabilmektedir. AB ülkeleri ve AB'ye ihracat yapan ülkeler bu tarz sahtekârlıklardan veya yasa dışı faaliyetlerden olumsuz etki görebilirler.
Bu sahtekârlıklara örnek olan bir olayda; CE işareti'ni “China Export”, Çin İhraç Malı anlamında kullandığını savunanlar olmuştur. Bu kişiler bu tarz savunmalar ile kendilerini savunacak hukuki bir zemin elde etmeye çalışmışlardır. Başka bir olayda ise CE işareti koyan bir kişinin ürünün teknik dokümanını hazırlamadığı tespit edilmiştir.
Bu tarz durumlar tespit edildiğinde, ilgili üretici ve/veya onun AB'deki temsilcisi tazminata ya da AB'de ürün satamama gibi yaptırımlara uğrayabilir. Bu yaptırımlar ile bu tarz sahtekârlıkların önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
Focus Keywords: CE işareti, CE belgesi, CE İşareti, CE işaretleme.
Meta Açıklaması: Bu yazı, AB sınırları içerisinde geçerli CE işareti hakkında önemli ve faydalı bilgiler içermektedir.